حجت الاسلام حسین محققیان در سالروز شهادت امام هادی (ع) در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری«حوزه»، اظهارداشت: آنچه لازم است به آن اشاره ای داشته باشم بُعد علمی این امام همام است، علت اینکه روایت‫های امام هادی(ع) بیشتر از بقیه ائمه متاخر است دلایل مختلفی دارد.

وی افزود: از جمله این دلایل؛ « مدت طولانی امامت حضرت »، « در طول عمر با برکت ایشان سه خلیفه در مدت کوتاهی رفتند و سه خلیفه مستقر بودند و حضرت در فرصت هایی که پیش می آمد تبلیغات خود را انجام می دادند و احادیث بیشتری از ایشان نشر پیدا کرد»، « در این دوران شبهات و سوالات جدیدی مطرح می شد که کسی جز امام نمی‫توانست آنها را پاسخ بدهد، لذا از حضرت روایت های بیشتری در اختیار ما قرار گرفته است.

حجت الاسلام محققیان با بیان این که روایت های امام با توجه به شرایط متفاوتی که داشتند قابل دسته بندی می باشند، ادامه داد: حضرت چهار مدل روایت دارند؛ « احادیث اعتقادی(توحید، صفات خدا، جبر و اختیار، امامت بخصوص امام زمان(عج) و مسائل اعتقادی)»، « روایت های فقهی، که تقریبا ۳۰ درصد از روایت های امام فقهی است»،« مواعظ و روایت های کوچک اخلاقی » و « مهمترین چیزی که امروز مردم از امام هادی(ع) می شناسندT ادعیه و زیارات است که معروف‫ترین آن زیارت جامعه کبیره و غدیریه است».

این محقق حوزوی بیان داشت: یکی از ویژگی های مهمی که امام هادی(ع) نسبت به ائمه(ع) متقدم از خودش داشت، آنست که بسیاری از روایات حضرت به صورت مکاتبه ای است، یعنی در پاسخ به یک سوال جواب داده اند بر خلاف سایر ائمه(ع)، مثلا امام صادق(ع) بیشتر روایاتشان شفاهی است و مکاتبه ای و نامه ای روایت کمی دارند.

وی با اشاره به شرایط خفقان دوران امامت امام هادی (ع) به خدمات علمی و فرهنگی ایشان اشاره کرد و گفت: با توجه به خفقانی که بسیار شدید بود امام هادی علیه السلام خدمات علمی و فرهنگی زیادی به جامعه اسلامی و شیعه ارائه نمود. نوشته‫های حدیثی متعددی به حضرت هادی علیه السلام منسوب است که در چنان دوران اختناقی برای شیعیان و پیروان بیان نموده است، مانند: «رِسالَهٌ فی الرّد علی اَهْلِ الْجَبْرِ وَاَلتَّفْویض» که ابن شعبه در تحف العقول آن را نقل کرده است. همچنین زیارت جامعه کبیره که یک دوره امام شناسی ژرف و عمیق است، یا زیارت غدیریه که در عین حال که زیارت است یک دوره تاریخ نگاری امام علی(ع) است، یادگار آن امام همام می باشد. امروزه کلمات امام هادی علیه السلام در مجموعه ای به نام «مسند الامام الهادی» توسط مرحوم عزیزالله عطاری گردآوری شده است.

عضو هئیت مدیره انجمن حدیث حوزه در ادامه به دو زیارت‫نامه ( جامعه کبیره و غدیریه) اشاره کرد و افزود: به زیارتنامه‌‌ای که ویژه زیارت امام خاصی نیست، «زیارت جامعه» می‌گویند و از آنجا که این زیارت متنی مفصل‌تر از بقیه زیارتنامه‌ها دارد به «زیارت جامعه کبیره» معروف شده است. متن زیارت جامعه کبیره به گونه‌ای است که می‌توان آن را هنگام زیارت هر یک از امامان(ع) از دور یا نزدیک قرائت کرد.

وی ادامه داد: سند زیارت جامعه را شیخ طوسی در تهذیب و ابن بابویه در کتاب من لایحضره الفقیه نقل کرده‌اند که متن این زیارت از امام هادی(ع) نقل شده است. ابن بابویه آن را از طریق محمد بن اسماعیل برمکی از موسی بن عبداللّه نخعی و او از امام هادی نقل کرده است.

وی بیان داشت: همچنین علامه مجلسی درباره آن می‌گوید: این زیارت کامل ترین زیارت ها از دور یا نزدیک است. و مجلسی اول نیز در شرح من لایحضره الفقیه می‌گوید: این زیارت، بهترین زیارت و کامل‌ترین آنهاست و من همواره در پرتو آن به زیارت ائمه اطهار(ع) در اعتاب مقدسه نایل می‌شدم.

حجت الاسلام محققیان خاطرنشان کرد: داستان از آنجا شروع می شود که شخصی به نام موسی بن عبد الله نخعی تقاضا می کند تا امام روش سخن گفتن با امامان را به او بیاموزد که از نظر زیبایی «فصاحت و بلاغت» بلند مرتبه باشد و بتوان همه معصومان را بان زیارت کرد و امام یکی از ماندگارترین آثار معنوی خویش را  به نخعی، آموزش می دهد و به او سفارش می کند که شرط اول در ارتباط و پیوند معنوی با ارواح نورانی معصومین، توجه به عظمت آفریدگار و خدای سبحان است و لذا باید زبانت به ذکر و یاد خدا گویا باشد که این در حقیقت اجازه ورود به محضر خالص ترین بندگان خدا است.

وی اظهارداشت: این سفارش امام به همه دین مداران است که تمام برنامه ها باید بر محور توحید و خداشناسی باشد و لذا سفارش می فرماید که باید جسم و روانت را سر شار از وقار و آرامش نمائی تا رشحاتی از فضای عطر آگین معنوی مقام و منزلت معصوم نصیبت شود. در این صحیفه بزرگ امام شناسی به بیش از ۲۰۰ وصف از اوصاف امام اشاره شده است، که در مجموع آن، ترجمان شخصیت حقیقی پیشوایان برتر ترسیم شده است.

این محقق حوزوی بیان داشت: زائر هنگامی که مقابل بارگاه امام می ایستد اعتراف می کند که صاحب این بقعه منتسب به با افتخارترین خاندان در این عالم است یعنی بیت نبوت، خانه وحی، خانه ای که مقربان از فرشتگان به آنجا رفت و آمد می کنند. زائر، مدفون در آن قطعه از زمین را خزانه دانش‫ها و مرکز آگاهی‫ها می‫داند، و پس از این وصف او را تنها فرد شایسته زمامداری و رهبری جامعه بشری می‫نامد، و چقدر آگاهانه این دو وصف در کنار هم می آیند که سیاست به معنای رهبری و اداره صحیح زندگی مردم دانش لازم دارد آنهم دانشی که مصدرش وحی باشد.

وی گفت: در این زیارتنامه زائر باید بداند که او در محضر کسی قرار دارد که او پیشوای هدایت و چراغ در تاریکی ها و با وصف مطیعان امر خدا و خالص در بندگی و مطیع اوامر مولی و ذوب شده در حب و دوستی خالق است. و بالاخره زائر می‫آموزد که راهی غیر از روش و منش آنان در زندگی برای رسیدن به سعادت وجود ندارد.

حجت الاسلام محققیان با اشاره به محتوای زیارت جامعه کبیره و تکیه آن بر روی مسائل مختلف افزود: زیارت جامعه کبیره در واقع توصیف بلند و بلیغی است از جوانب گوناگون اصل امامت، که از نظر شیعه استمرار دین، منوط به اعتقاد و تمسک به این اصل است. به دلیل اینکه محتوای این زیارت بر مضامینِ ناظر به مقامات امامان علیهم السلام است، امام هادی(ع) علیه‌السلام فرموده‌اند که پیش از خواندن این زیارت، زائر صد بار تکبیر بگوید تا دچار غلو در حق امامان نشود.

وی ادامه داد: در این زیارت، اهل بیت پیامبر(ص) جانشینان بر حق وی وصف شده‌اند و به تمام آموزه‌های شیعی به زبانی فصیح اشاره شده است، از جمله به ارتباط ائمه(ع) با پیامبراکرم(ص)، برشمردن مقامات علمی و اخلاقی و سیاسی ائمه(ع)، اسوه بودن آنان، ارتباط امامت و توحید، رابطه شناختِ امام با شناخت خدا، از دیگر مباحث مطرح در این زیارت، عصمت اهل بیت (ع)، یکپارچگی خلقت ایشان، تولی و تبرّی و رجعت و تسلیم است. در این زیارت فضائل امامان به زبانی فصیح و در پیوند با قرآن و سنّت به بهترین وجه بیان شده است بطوریکه اگر کسی اندک آشنایی با زبان عربی داشته باشد به خوبی متوجه مضامین می شود.

انتهای پیام   313/17